Strona
główna

Prace studenckie

Śląska Akademia Medyczna w Katowicach
Koło Studentów przy Katedrze Mechanicznego Wspomagania Krążenia w Zabrzu

Kierownik Katedry: prof. dr hab. Zbigniew Religa
Opiekun Koła: dr Zbigniew Nawrat

EWOLUCJA NARZĘDZI CHIRURGICZNYCH - OD KRZEMIENIA DO KRZEMU.

W przedstawianej pracy interesuje nas nie tyle chronologia pewnych zdarzeń co relacje pomiędzy dostępnymi środkami (materiałami, technologią) a wypełnieniem określonych zadań. Chirurdzy osiągają cel związany z ratowaniem życia człowieka wykonując czynności w obrębie tkanek twardych i miękkich polegające na cięciu (wycinaniu, usuwaniu), mocowaniu lub zszywaniu, chwytaniu i przemieszczaniu pewnych elementów. W pierwszym etapie naszej pracy rozważyliśmy na czym polega każda z tych czynności i jakie istnieją sposoby jej realizacji. Zwróciliśmy uwagę na pewną ciągłość rozwoju myśli technicznej. Nóż czy skalpel wykonany z kamienia lub metalu przeszedł w sumie niewielkie przeobrażenia wynikające z aktualnego poziomu technologicznego. Noże wodne, harmoniczne, termiczne czy laserowe wykorzystują celowo zjawiska fizyczne podobnie jak w starożytności wykorzystywano działanie ognia, rozżarzonych noży (znano zalety koagulacji). Takie działania chirurgiczne jak zespalanie kości poprzez odpowiednie unieruchomienie oraz zespalanie tkanek miękkich poprzez szycie różni przez wieki tylko rodzaj użytych materiałów. Również pewne półautomatyczne narzędzia mają swoich przodków w postaci różnych metod biotechnicznych. Popularne obecnie zszywki metalowe (stapler) są stosowane w takim samym celu jak łapki czarnych mrówek w Indiach setki lat temu. Rozwój cywilizacji związany jest bezpośrednio z rozwojem narzędzi stosowanych przez człowieka. Zawsze najbardziej zaawansowane technologicznie narzędzia służyły ratowaniu życia. Tysiące lat temu były to narzędzia z krzemu a dzisiaj roboty wyposażone w krzemowe mikroprocesory. Wkroczenie robotów na sale operacyjne było nieuniknione, pozostaje pytanie dlaczego teraz i jakie są perspektywy ich rozwoju. Bezpośrednim powodem pojawienia się robotów wspomagających kardiochirurgów był postęp w dziedzinie endoskopii i operacji wykonywanych metodami małoinwazyjnymi. Pierwsze roboty zastąpiły asystentów w sterowaniu ruchem kamer endowizyjnych. Kolejnym etapem było wprowadzenie ramion i szeregu końcówek narzędziowych, którymi można było wykonać operację sterując zadajnikami ruchu mniej lub bardziej oddalonymi od stołu operacyjnego. Zastosowanie robotów (telemanipulatorów) umożliwiło wykonanie niektórych zabiegów z większą precyzją, przy mniejszym urazie (bez sternotomii) i odpowiednio krótszą rehabilitację chorych. Obecnie dwie firmy amerykańskie produkują roboty stosowane w kardiochirurgii: Intuitive Surgical - robot da Vinci oraz Computer Motion - robot Zeus i kamerę sterowaną głosem AEOSOP. Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii prowadzi polski projekt robota kardiochirurgicznego. Za rok ma być wykonana nim pierwsza operacja na zwierzęciu. W pracach uczestniczy również grupa studentów SAM (m.in. autorzy tej pracy). W Indyjskim piśmie Suśruta - Amhita powstałym między 800 a 400 r n.e. oprócz opisu 20 ostrych i 101 tępych narzędzi można znaleźć następujące stwierdzenie " chirurgia jest pierwszym i najważniejszym dziełem sztuki leczenia, .... jest godnym tworem nieba, pewnym źródłem uznania na Ziemi". Dodajmy: jest również dziełem, w którym bardzo wyraźnie odzwierciedla się aktualny poziom cywilizacji technicznej.